TAMTE DNI, TAMTE WYDARZENIA, MELBOURNE 1956 - PIERWSZY RAZ NA OLIMPIJSKIM PODIUM!
115 dni pozostało od 2 kwietnia 2024 do rozpoczęcia Igrzysk XXXIII Olimpiady w Paryżu! 26 lipca 2024 o godzinie 19.30 odbędzie się ceremonia otwarcia tej największej sportowej imprezy świata. Na naszej stronie, aż do dnia otwarcia igrzysk – wszystkie olimpiady w ciekawostkowej „pigułce”, od debiutu polskich ciężarowców w Helsinkach (1952) aż do ostatnich igrzysk w Tokio 2020 (2021). Obowiązkowo z wynikami biało-czerwonych!
Igrzyska w Paryżu rozpoczną się 26 lipca 2024 roku i potrwają do 11 sierpnia. Impreza przyciągnie uwagę kibiców sportu z całego świata. W jej ramach rozegranych zostanie 329 konkurencji w 32 dyscyplinach. Podnoszenie ciężarów ma bardzo bogate tradycje, jeśli chodzi o medalowe żniwo olimpijskie dla naszego kraju! Ale po raz ostatni z olimpijskiego podium biało-czerwonej sztangi, cieszyliśmy się 12 lat temu, przy okazji igrzysk olimpijskich w Londynie. W Rio de Janeiro (2016) i Tokio (2020/2021) braliśmy udział, a więc zachowaliśmy - od debiutu w roku 1952 - ciągłość olimpijskich występów. To już 72 lata! Wierzymy, że i na pomoście w Paryżu zobaczymy naszych przedstawicieli.
O igrzyskach pisaliśmy już na stronie www.pzpc.pl ładne kilka lat temu. Zatem wypada w odświeżonej formie, „w pigułce”, przypominać ponownie tamte dni i tamte wydarzenia sportowe! Po debiucie polskich ciężarowców w roku 1952 podczas Igrzysk XV Olimpiady w Helsinkach (1952) – o tym, co wydarzyło się w Melbourne (1956) oraz w kolejnych odcinkach - Rzymie (1960), Tokio (1964), Meksyku (1968), Monachium (1972), Montrealu (1976), Moskwie (1980), Los Angeles (1984), Seulu (1988), Barcelonie (1992), Atlancie (1996), Sydney (2000), Atenach (2004), Pekinie (2008), Londynie (2012), Rio de Janeiro (2016) i Tokio (2020/2021).
W olimpijskim turnieju w Melbourne (1956) wystąpiła piątka polskich ciężarowców – kat. 60 kg - Marian Zieliński (Legia Warszawa), kat. 67,5 kg – Jan Czepułkowski (AZS Warszawa), kat. 75 kg – Krzysztof Beck (OWKS Toruń) i Jan Bochenek (GWKS Łódź) i w kat. 90 kg - Czesław Białas (Stal Szopienice). W porównaniu z ekipą z igrzysk w Helsinkach (1952) skład na olimpijskie dźwiganie na Antypodach był znacznie mocniejszy. No i mieliśmy pierwsze, olimpijskie podium w ciężarach!
W Melbourne, po raz pierwszy polski ciężarowiec, stanął na olimpijskim podium! A uczynił to Marian Zieliński, który w trójboju wagi 60 kg uzyskał 335 kg (wyciskanie 105 kg + rwanie 102,5 kg + podrzut 127,5 kg). Jak się okazało, był to początek wspaniałej medalowej przygody polskiej sztangi w wydaniu olimpijskim. Pozostali nasi zawodnicy także spisali się bardzo dobrze, bo zajmowali miejsca w czołówce – 4. w kat. 74 kg był Jan Bochenek – 382,5 kg (120 kg + 112,5 kg + 150 kg), na 6. pozycjach sklasyfikowani zostali – w kat. 67,5 kg Jan Czepułkowski – 360 kg (120 kg + 105 kg + 135 kg) i w kat. 70 kg - Krzysztof Beck – 380 kg (122,5 kg + 112,5 kg + 145 kg). Piąty z naszych reprezentantów – Czesław Białas, po zaliczeniu 130 kg w wyciskaniu, „spalił” rwanie i nie został sklasyfikowany.
- Igrzyska XVI Olimpiady odbyły się w dniach 22 listopada - 8 grudnia 1956 w Melbourne oraz w Sztokholmie (z powodu kilkumiesięcznej kwarantanny dotyczącej przywożonych do Australii zwierząt, konkurencje jeździeckie rozegrano w Szwecji wcześniej, w dniach od 10 - 17 czerwca).
- Ze względu na to, że igrzyska odbywały się na południowej półkuli, rozpoczęły się dopiero w listopadzie, a zakończyły w grudniu. Do tej pory są to najpóźniej (jeśli chodzi o porę roku) rozegrane igrzyska letnie w historii.
- Igrzyska otworzyli - w Melbourne książę Edynburga Filip, w Sztokholmie zaś królowa Anglii Elżbieta II i król Szwecju Gustaw VI.
- Reprezentacje wystawiło 67 narodowych komitetów olimpijskich.
- Rywalizowano w 151 konkurencjach, w 18 dyscyplin sportowych.
- W Melbourne wystąpiło 3555 sportowców - w tym 3184 mężczyzn i 371 kobiet; w Sztokholmie 158 sportowców - w tym 145 mężczyzn i 13 kobiet .
- Zapalenia znicza dostąpili - w Melbourne – wspaniały biegacz Ron Clarke, w Sztokholmie – jeździec Hans Wikne, a przysięgę składali - w Melbourne - lekkoatleta John Landy, w Sztokholmie – jeździec Henri Saint-Cyr.
- Mimo uciążliwych upałów (podczas uroczystości otwarcia zasłabło ponad dwieście osób), na obiektach olimpijskich pobito 16 rekordów świata, dwa wyrównano, padło też 58 rekordów olimpijskich.
- Dla gospodarzy bohaterami igrzysk byli bez wątpienia - Betty Cuthbert, 18-letnia sprinterka, triumfatorka biegów na 100, 200 m i w sztafecie 4x100 oraz 17-letni pływak Murray Rose, który wygrywał w sztafecie 4 x 200 m, 400 i 1500 stylem dowolnym.
- Kariera olimpijska Rose'a trwała aż do igrzysk w Tokio (1964), gdzie zdobył złoto olimpijskie na dystansie 400 m stylem dowolnym. Ten wspaniały pływak, który ustanowił aż 18 rekordów świata, pokonany został przez chorobę. W roku 2000 na wózku inwalidzkim zapalał znicz igrzysk w Sydney!
- Wielkimi indywidualnościami igrzysk w Melbourne byli też – amerykański sprinter Robert Morrow (złote medale w biegach na 100, 200 m i w sztafecie 4 x 100), fenomenalna gimnastyczka radziecka Larysa Łatynina (4 medale złote i 1 srebrny), 36-letni francuski zwycięzca biegu maratońskiego Alain Mimoun (wcześniej srebrne medale olimpijskie w 1952 roku w biegach na 5 i 10 km) oraz węgierski pięściarz Laszlo Papp, który wywalczył na tych igrzyskach swoje trzecie złoto olimpijskie (1948, 1952, 1956).
- Dekorowany złotym medalem młody, 20-letni dyskobol z USA Al Oerter tak wzruszył się ceremonią, że o mało nie zemdlał. Nikt nie przypuszczał, że jest to dopiero początek niebywałego wspaniałej serii czterech olimpijskich triumfów tego zawodnika.
- Rok 1956 był bardzo napięty politycznie. Na Węgrzech Armia Czerwona tłumiła niepodległościowy zryw narodu węgierskiego, wojska francuskie i brytyjskie okupowały strefę Kanału Sueskiego, zaś Chiny kontynentalne nie mogły pogodzić się z odrębnością Tajwanu. Niespokojnie było też w Polsce. Igrzyska zostały zbojkotowane przez Egipt, Liban i Irak (spór o Kanał Sueski), Holandię, Hiszpanię i Szwajcarię (protest przeciw inwazji ZSRR na Węgry) oraz Chiny.
- W Melbourne wielką sympatią cieszyli się szczególnie Węgrzy – ze względu na opór i podjecie walki przeciwko ZSRR. Nie obeszło się też bez dramatycznych spięć. Mecz piłkarzy wodnych Węgry – ZSRR, przerwano przy stanie 4:0 dla Węgrów, bowiem przekształcił się w istną bitwę zawodników obu drużyn. 45 sportowców węgierskich po igrzyskach nie wróciło do kraju.
- Reprezentanci Republiki Federalnej Niemiec (RFN) i Niemieckiej Republiki Demokratycznej (NRD) utworzyli jedną ogólnonarodową olimpijską reprezentację Niemiec.
- Dorobek medalowy 64-osobowej polskiej ekipy był w tych igrzyskach bardzo przyzwoity. Zdobyliśmy jednak tylko jeden medal złoty – wywalczyła go Elżbieta Krzesińska - Duńska w skoku w dal, za to srebrnych krążków mieliśmy aż cztery - Jerzego Pawłowskiego w indywidualnym turnieju szablistów, Janusza Sidły w rzucie oszczepem, Adama Smelczyńskiego w strzelaniu do rzutków i szermierczej drużyny szablistów (Marian Kuszewski, Zygmunt Pawlas, Jerzy Pawłowski, Andrzej Piątkowski, Wojciech Zabłocki i Ryszard Zub). Były też brązowe medale - pięściarzy - Henryka Niedźwiedzkiego i Zbigniewa Pietrzykowskiego oraz Mariana Zielińskiego w podnoszeniu ciężarów i gimnastyczek w ćwiczeniach zespołowych ( Dorota Jokiel, Natalia Kot, Helena Rakoczy, Danuta Stachow, Lidia Szczerbińska, Barbara Ślizowska).
- Elżbieta Duńska-Krzesińska złoto w skoku w dal wywalczyła w imponującym stylu. W finale wyrównała własny rekord świata – 6,35 m. Skakała z długim warkoczem, jednak krótszym niż 4 lata wcześniej. W 1952 roku zostawił on ślad na piasku po skoku na srebro i sędziowie uznali, że to część ciała, przez co Krzesińska zajęła wówczas 12. miejsce. W Melbourne to już się nie powtórzyło. Podczas kolejnych igrzysk – w 1960 r. w Rzymie – wywalczyła srebrny medal. Po zakończeniu kariery pracowała jako stomatolog. Zmarła 29 grudnia 2015 roku
- W klasyfikacji medalowej Igrzysk XVI Olimpiady w Melbourne po raz pierwszy zwyciężyła reprezentacja ZSRR zdobywając 98 medali (37 złotych, 29 srebrnych, 32 brązowe). Drugie miejsce zajęła reprezentacja Stanów Zjednoczonych - 74 medale (32 złote, 25 srebrnych, 17 brązowych), a trzecie - Australia 35 medali (13 złotych, 8 srebrnych, 14 brązowych). Polska z dorobkiem 9 medali (1 złoty, 4 srebrne i 4 brązowe) zajęła 17. miejsce.
Fot. Jan Rozmarynowski
P.S. Korzystałem ze źródeł Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, Polskiego Komitetu Olimpijskiego oraz Biuletynu Informacyjnego PZPC.
MareK
