TAMTE DNI, TAMTE WYDARZENIA. HELSINKI 1952 - OLIMPIJSKI DEBIUT POLSKICH CIĘŻAROWCÓW!
Dokładnie 4 miesiące pozostały do rozpoczęcia Igrzysk XXXIII Olimpiady w Paryżu. 26 lipca 2024 o godzinie 19.30 odbędzie się ceremonia otwarcia tej największej sportowej imprezy świata. Rozpoczęcie zaplanowano wzdłuż Sekwany. Po raz pierwszy w dziejach, poza stadionem! Na naszej stronie, aż do dnia otwarcia igrzysk w Paryżu – wszystkie olimpiady w ciekawostkowej „pigułce”, od debiutu polskich ciężarowców w Helsinkach (1952) aż do ostatnich igrzysk w Tokio 2020 (2021). Obowiązkowo z wynikami biało-czerwonych!
Igrzyska w Paryżu rozpoczną się 26 lipca 2024 roku i potrwają do 11 sierpnia. Impreza przyciągnie uwagę kibiców sportu z całego świata. W jej ramach rozegranych zostanie 329 konkurencji w 32 dyscyplinach. Podnoszenie ciężarów ma bardzo bogate tradycje, jeśli chodzi o medalowe żniwo olimpijskie dla naszego kraju! Ale po raz ostatni z olimpijskiego podium biało-czerwonej sztangi, cieszyliśmy się 12 lat temu, przy okazji igrzysk olimpijskich w Londynie. W Rio de Janeiro (2016) i Tokio (2020/2021) braliśmy udział, a więc zachowaliśmy - od debiutu w roku 1952 - ciągłość olimpijskich występów. To już 72 lata! Wierzymy, że i na pomoście w Paryżu zobaczymy naszych przedstawicieli.
O igrzyskach pisaliśmy już na stronie www.pzpc.pl ładne kilka lat temu. Zatem wypada w odświeżonej formie „w pigułce” przypominać ponopwnie tamte dni i tamte wydarzenia sportowe! Na początek Igrzyska XV Olimpiady w Helsinkach (1952), a następnie o tym, co wydarzyło się w Melbourne (1956), Rzymie (1960), Tokio (1964), Meksyku (1968), Monachium (1972), Montrealu (1976), Moskwie (1980), Los Angeles (1984), Seulu (1988), Barcelonie (1992), Atlancie (1996), Sydney (2000), Atenach (2004), Pekinie (2008), Londynie (2012), Rio de Janeiro (2016) i Tokio (2020/2021).
Igrzyska XV Olimpiady w Helsinkach (19 lipca – 3 sierpnia 1952), pierwotnie miały odbyć się w 1940 roku, jednak na przeszkodzie stanęła II wojna światowa. Ostatecznie Finom udało się ugościć najlepszych sportowców świata dwanaście lat później. Wszystkie zawody gromadziły tłumy widzów. Wyjątkowo wysoki był też poziom sportowy. Po raz pierwszy wielka sportowa potęga – USA – znalazła równorzędnego rywala – debiutujących w igrzyskach sportowców Związku Radzieckiego. Wraz z obecnością ekipy z tego państwa oraz krajów bloku wschodniego, w olimpijską rywalizację - zupełnie niepotrzebnie - wkraczała polityka.
- W igrzyskach w Helsinkach mieliśmy olimpijski debiut polskich sztangistów. Ciężarowa ekipa składała się z czterech zawodników. W kat. 56 kg Augustyn Dziedzic (AZS Warszawa) był 17 z wynikiem w trójboju 245 kg (70 kg wyciskanie + 80 kg rwanie + 95 kg podrzut); w kat. 60 kg Henryk Skowronek (Górnik Ruda Śląska) zajął 21. miejsce z wynikiem 272,5 kg (77,5 kg + 85 kg + 110 kg); w kat. 67,5 kg Edward Ścigała (Start Brzeziny) był 21 – 290 kg (80 kg + 90 kg + 120 kg); kat. 82,5 kg – Czesław Białas (Stal Szopienice) – nie został sklasyfikowany (w wyciskaniu uzyskał 130 kg, spalił rwanie).
- Miastem kontrkandydatem na organizację igrzysk w 1952 roku był Amsterdam oraz pięć miast amerykańskich.
- W igrzyskach olimpijskich w Helsinkach reprezentacje wystawiło 69 narodowych komitetów.
- Rozegrano 149 konkurencje w 18 dyscyplinach.
- Uczestniczyło 4925 sportowców, w tym 4407 mężczyzn i 518 kobiet.
- Igrzyska otworzył prezydent Finlandii Juho Paasikivi.
- Przysięgę olimpijska złożył gimnastyk - Heikki Savolainen.
- Znicz zapalili wielcy biegacze gospodarzy - Paavo Nurmi i Hannes Kolehmainen.
- Przed rozpoczęciem igrzysk doszło do zmiany we władzach MKOl. 82-letni Szwed Sigfrid Edstrom przekazał obowiązki nowemu przewodniczącemu, Avery Brundage'owi.
- Stadion Olimpijski powstał w latach 30-tych XX wieku. Wieku. Tuż przed olimpiadą zdecydowano się go unowocześnić i zwiększyć pojemność trybun do 70 tysięcy.
- Trybuny zostały wybudowane pod dużym kątem nachylenia, dzięki czemu widzowie mieli zapewnioną znakomitą widoczność. Pod trybunami znajdowała się bieżnia treningowa mierząca 70 metrów. Charakterystycznym elementem była wysoka wieża, w której mieściły się biura organizatorów, ale także pełniła rolę kanału wentylacyjnego.
- Olimpijski debiut reprezentacji ZSRR.
- W Helsinkach po raz pierwszy w igrzyskach wystartowali sportowcy Izraela.
- „Zimna wojna” na olimpiadzie - sportowcy ZSRR i państw socjalistycznych (także Polski) nie zostali zakwaterowani w wiosce olimpijskiej, lecz w miejscowości pod Helsinkami - Otaniemi.
- Wielką gwiazdą igrzysk został Emil Zatopek (Czechosłowacja). Zdobył trzy złote medale na 10, 5 km i w maratonie. Czwarte złoto - do rodzinnej puli Zatopków dorzuciła za wygraną w konkursie rzutu oszczepem żona Emila, Dana Zatopkova.
- Emil Zatopek - oficer armii czechosłowackiej, jako jedyny w historii wygrał podczas igrzysk trzy biegi długodystansowe (5 km, 10 km oraz maraton). Po wygranej w Helsinkach, przyznał, że na najdłuższym dystansie (42 km 195 m) startował po raz pierwszy w karierze! Podczas biegu rozmawiał ze swoim najgroźniejszym rywalem Brytyjczykiem Jimem Petersenem, którego cały czas namawiał do jeszcze szybszego biegu. Po praskiej wiośnie w 1968 roku zasugerował, że Związek Radziecki powinien być wykluczony z igrzysk, za co został wysłany na sześć lat przymusowych robót w kopalni uranu.
- W turnieju piłkarskim, po porażce ZSRR z Jugosławią, polityczne kierownictwo Związku Radzieckiego przegraną uznało za hańbę, drużyna zmuszona została do powrotu do kraju, a trenera poddano całonocnym przesłuchaniom. Rozwiązano też najsilniejszy radziecki klub CSKA Moskwa.
- Turniej piłkarski wygrała reprezentacja Węgier, która przerastała swoich rywali o kilka klas. W słynnej drużynie prym wiedli wtedy Ferenc Puskas, Sandor Kocsis, Gyula Grosics, Jozsef Bozsik.
- W konfrontacji amerykańsko-radzieckiej podczas igrzysk, w punktacji medalowej lepsza okazała się ekipa USA, która zdobyła 76 medali (40-19-17). Sportowcy ZSRR zakończyli start z dorobkiem 71 medali (22-30-20).
- Zespół NRF (Niemiecka Republika Federalna) zdobył 24 medale i... ani jednego złotego. Został wyprzedzony przez reprezentację Luksemburga, która zdobyła tylko jeden medal, ale za to złoty.
- Zwycięstwo luksemburczyka Josefa Barthela w biegu na 1500 było tak dużym szokiem, że wręczenie medalu musiało odbyć się następnego dnia, ponieważ orkiestra nie była przygotowana na odegranie hymnu tego kraju.
- Reprezentacja Polski zakończyła udział w igrzyskach w Helsinkach z dorobkiem jednego złotego medalu - Zygmunt Chychła (boks), dwóch srebrnych - Aleksy Antkiewicz (boks) i Jerzy Jokiel (gimnastyka) oraz jednego brązowego - Teodor Kocerka (wioślarstwo), co w klasyfikacji medalowej dało 20. miejsce.
- Zygmunt Chychła - pierwszy powojenny mistrz olimpijski, wychowanek legendarnego Feliksa Stamma. Doskonały technicznie, zadający ciosy z ogromną szybkością, czym niwelował słabe warunki fizyczne (170 cm). Jego kariera mogło potoczyć się zupełnie inaczej, gdyby nie wojna. Zamiast trenować, jako obywatel Wolnego Miasta Gdańsk, został wcielony do Wehrmachtu i wysłany na zachodni front. Szybko jednak zdezerterował i wstąpił do II korpusu generała Władysława Andersa. W zdobyciu olimpijskiego złota w Helsinkach nie przeszkodził mu utracony w wypadku w sieczkarni palec wskazujący lewej ręki. Niepokonany w ringu w Polsce przez sześć kolejnych lat. W walce o złoto w Helsinkach pokonał najgroźniejszych rywali do złota - Czechosłowaka Juliusa Tormę, a w finale zawodnika Związku Radzieckiego Siergieja Szczerbakowa.
P.S. Korzystałem ze źródeł Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, Polskiego Komitetu Olimpijskiego oraz Biuletynu Informacyjnego PZPC.
MareK