11 listopada - Święto Niepodległości
![11 listopada - Święto Niepodległości](/public/system/images/articles/7476/7301-mini-2.jpg)
11 listopada, to data ważna dla wszystkich Polaków. Tego dnia Nasza Ojczyzna odzyskała niepodległość po 123 latach zaborów. Dla upamiętnienia tego wydarzenia wywieszamy flagi państwowe, organizowane są parady, marsze, koncerty patriotyczne, a także imprezy sportowe jak Bieg Niepodległości.
Warto wiedzieć:
- Polska odzyskała niepodległość po 123 latach zaborów (1795-1918).
- Święto Niepodległości zostało ustanowione ustawą z dnia 23 kwietnia 1937 roku.
- 11 listopada jako Święto Niepodległości ustanowił przedwojenny rząd Polski. Władze II RP chciały w ten sposób upamiętnić objęcie władzy w Warszawie przez Józefa Piłsudskiego.
- Rada Regencyjna 7 października 1918 roku proklamowała niepodległość Polski, a 11 listopada przekazała zwierzchnią władzę wojskową oraz naczelne dowództwo nad wojskiem polskim, uwolnionemu z twierdzy magdeburskiej Józefowi Piłsudskiemu. Tego samego dnia Niemcy podpisały zawieszenie broni kończące działania bojowe I wojny światowej.
- W latach 1919-1936 rocznice odzyskania niepodległości świętowane była w Warszawie jako uroczystość o charakterze wojskowym. Organizowano je zwykle w niedzielę po 11 listopada.
- W 1919 roku toczyły się jeszcze działania wojenne o granice Rzeczypospolitej, wiec nie można było w pełni celebrować tego święta. Pierwszy raz w pełni obchody święta niepodległości zorganizowano 14 listopada 1920 roku. Po zwycięstwie w wojnie polsko-bolszewickiej uhonorowano Józefa Piłsudskiego jako Wodza Naczelnego - buławą marszałkowską.
- W 1926 roku Józef Piłsudski jako prezes rady ministrów wydał decyzję o ustanowieniu 11 listopada dniem wolnym od pracy dla urzędników państwowych.
- Od tego momentu aż do 1934 roku na Placu Saskim w Warszawie (w 1928 roku przemianowany na Plac Marszałka - Józefa Piłsudskiego), odbywały się defilady wojskowe odbierane przez Wodza Naczelnego.
- W 1932 roku Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego ustanowił dzień rocznicy odzyskania niepodległości, dniem wolnym od nauki.
- Odsłonięto też 11 listopada 1932 roku Pomnik Lotnika w Warszawie.
- W 1930 roku rozporządzeniem prezydenta RP ustanowiono odznaczenie państwowe Krzyż i Medal Niepodległości. Odznaczano nimi osoby szczególnie zasłużone dla niepodległości.
- Rocznice odzyskania niepodległości zyskały rangę święta państwowego dopiero w 1937 roku.
- Święto Niepodległości miało łączyć odzyskanie suwerenności państwowej z zakończeniem I wojny światowej i upamiętnieniem Józefa Piłsudskiego. Obchody święta w 1937 roku uświetniono odsłonięciem pomnika gen. Józefa Sowińskiego (dowódca obrony reduty na Woli w Warszawie w 1831 roku).
- Do wybuchu II wojny światowej obchody Święta Niepodległości odbyły się tylko dwa razy (w 1937 i 1938 roku).
- W czasie okupacji hitlerowskiej oficjalne obchodzenie świąt państwowych nie było możliwe. Jednak w konspiracji obchodzono 11 listopada głównie w ramach tzw. małego sabotażu. Polegało to na pisaniu antyhitlerowskich haseł na murach, wysyłaniu ostrzeżeń, ośmieszaniu zarządzeń okupanta, dezorganizowaniu jego akcji propagandowych. W dniach poprzedzających 11 listopada na murach, chodnikach, ogrodzeniach pojawiały się napisy, afisze, ulotki o treści "Jeszcze Polska nie zginęła", "Polska zwycięży", "11.XI.1918", a od 1942 roku także znak Polski Walczącej (symbol w kształcie kotwicy, której człon w kształcie litery P symbolizuje Polskę, a ramiona literę W - walkę). Gdzie tylko się dało, mocowano flagi narodowe, a pomniki przystrajano wiązankami biało-czerwonych kwiatów. W konspiracyjnej prasie "Biuletynie informacyjnym" AK zamieszczano artykuły przypominające o Święcie Niepodległości.
- Po wojnie, w 1945 roku ustanowiono Narodowe Święto Odrodzenia Polski, które obchodzono 22 lipca, w rocznicę ogłoszenia Manifestu PKWN. Święto Niepodległości obchodzone 11 listopada zostało zniesione.
- W okresie PRL obchody Święta Niepodległości były nielegalne.
- Obchodziły go nielegalnie środowiska niepodległościowe, w tym piłsudczykowskie, a za udział w nich uczestnicy byli represjonowani.
- Za sprawą związku zawodowego "Solidarność" w latach 1980 i 1981, Świętu Niepodległości przywrócono należne miejsce w społecznej świadomości.
- W latach 80. delegacja władz państwowych składała wieniec pod Grobem Nieznanego Żołnierza, a środowiska opozycyjne organizowały własne obchody.
- W 1989 roku Święto Niepodległości obchodzone 11 listopada zostało przywrócone przez Sejm PRL. Przywrócono go pod nazwą Narodowe Święto Niepodległości.
- Współcześnie obchody Narodowego Święta Niepodległości, organizowane są przez najwyższe władze państwowe i odbywają się przed Grobem Nieznanego Żołnierza na Placu Piłsudskiego w Warszawie.
- Obok oficjalnych uroczystości odbywają się inne imprezy z okazji tego święta. Od 1989 roku odbywa się Bieg Niepodległości, Koncert Niepodległości, organizowany od 2009 roku w Muzeum Powstania Warszawskiego, inscenizacje historyczne, koncerty patriotyczne, parady ulicami miast (Marsz Niepodległości w Warszawie, Marsz Patriotów i Radosna Parada Niepodległości we Wrocławiu, Parada Niepodległości w Gdańsku).
- Dla Wielkopolan 11 listopada jest również okazją do delektowania się pysznymi rogalami świętomarcińskimi, wypiekanymi z okazji Dnia św. Marcina. Są one głównym wypiekiem podczas obchodów dnia ulicy Święty Marcin w Poznaniu.
- W roku 2020 z powodu zagrożenia epidemicznego koronawirusem, władze Warszawy nie wydały zezwolenia na organizację Marszu Niepodległości.
PZPC