Trzecia stolica Rosji
Mieści się tutaj jedenaście wyższych uczelni, w tym od 1804 uniwersytet (założony jako trzeci w Rosji). W latach 1854 - 1860 rektorem uniwersytetu był twórca mongolistyki w Rosji, Polak Józef Kowalewski. Miasto zostało założone, jak informuje wikipedia, w drugiej połowie XI wieku przez Bułgarów wołżańsko-kamskich. Następnie w Złotej Ordzie. Po jej rozpadzie - w latach 1438-1552 - był stolicą Chanatu Kazańskiego i ważnym ośrodkiem handlowym Powołża (na szlaku Europa-Azja). W 1478 zdobyty przez wojska moskiewskie. W 1552, Chanat Kazański został podbity i zlikwidowany przez Iwana IV Groźnego, a Kazań przyłączony do Rosji. Od 1708 stolica guberni, ośrodek budowy statków, rozwinięte sukiennictwo (pierwsza manufaktura w 1714 roku). Kreml z murami i basztami (XVI-XVII w.), Sobór Pietropawłowski (XVIII w.), Sobór Błagowieszczeński (XVI-XVIII w.), meczet Märcani (Mardżani) (XVIII w.), pałac gubernatora (XIX w.), budynki uniwersytetu (początek XIX w.), cerkiew pałacowa (XVIII w.).
W 2005 obchodzono tysiąclecie miasta (data została ustalona arbitralnie). 21 lipca 2005 roku, patriarcha moskiewski Aleksiej II oraz prezydent Tatarstanu, Mintimer Szajmijew ustawili ikonę Matki Boskiej Kazańskiej w soborze Zwiastowania. Przez długi okres czasu była ona uważana za zaginioną; 25 sierpnia 2004 została oddana Rosji przez papieża Jana Pawła II.
Z obchodami 1000-lecia wiąże się wzrost nakładów na sport, a miejscowi hokeiści, piłkarze i siatkarze zaczęli korzystać z ogromnego dopływu pieniędzy. Rubin Kazań był piłkarskim mistrzem Rosji, co potraktowano tutaj jako wydarzenie wyjątkowe. Wygrywanie czempionatów kraju w prestiżowych grach zespołowych było jednym z zadań stawianych przed zawodnikami. W ten sposób kluby miału czcić Jubileusz 1000-lecia miasta. W ostatnich pięciu latach miejscowy Zenit Kazań stał się czołowym klubem Europy w męskiej siatkówce. Gra tutaj jeden z najlepszych rozgrywających wszech czasów, mistrz olimpijski z Pekinu Amerykanin Lloy Ball. - Kazań jest oblepiony plakatami z moimi fotografiami. Gdy moja żona zamieściła te zdjęcia na facebooku, to nasi amerykańscy przyjaciele byli bardzo zdumieni. W USA znają mnie tylko w rodzinnym mieście. Amerykańska Federacja Siatkówki jest mała i znajduje się na skraju bankructwa - powiedział w jednym z ostatnich wywiadów Lloy Ball. Swoją drogą to jest bardzo ciekawe. W Pekinie męski zespół USA zdobył złoty, a kobiety z tego kraju srebrny.
Na pewno Ball był jedną z najważniejszych twarzy sportowego Kazania. Na drugą wyrasta dwukrotna mistrzyni świata w siatkówce Jekatierina Gamowa. Miejscowe Dynamo przebiło potężne finansowe oferty klubów ze Stambułu i "Katiusza" została we własnym kraju. - O Kazaniu czasem mówi się, że jest trzecią stolicą Rosji - po Moskwie i Sankt Petersburgu. Coś w tym jest. Miasto bardzo mi się podoba - powiedział w czasie czatu internetowego. W rozmowie ze swoimi wielbicielami podkreśliła również, że za mąż na razie nie wybiera i nie jest zajęta. Przybysze z Europy mają więc szanse.
Spacerując po zabytkowych uliczkach Kazania na pewno natkniemy się na informacje o Uniwersjadzie 2013 roku. Gospodarze z dumą podkreślają, że gdy miasto otrzymało nominację na organizację tej imprezy, to błyskawicznie rozpoczął się inwestycyjny boom. W ciągu ostatnich dwóch lat oddano do użytku 25 nowych obiektów. - Proszę mi pokazać drugie takie miejsce w Rosji mówią szefowie republiki. Prezydent bardzo lubi spotykać się z ludźmi sportu. Można w ciemno zakładać, że uczestnicy czempionatu sztangistów dostąpią zaszczytu spotkania się z głową Tatarstanu. Tym bardziej, że ciężary znalazły się w gronie 25 dyscyplin sportu uznanych przez władze republiki za priorytetowe, obok m.in. koszykówki, siatkówki, wioślarstwa, szermierki, boksu i piłki wodnej.
Eugeniusz Andrejuk